De bouw van het lichaam en hoe het allemaal verbonden is met elkaar.
De structurele bouw van het lichaam: een meesterwerk van mobiliteit en stabiliteit
Ons lichaam is een prachtig ontworpen systeem waarin elke zone zijn specifieke rol speelt. Deze delicate balans tussen mobiliteit en stabiliteit zorgt ervoor dat we moeiteloos kunnen bewegen, schokken kunnen opvangen en een goede lichaamshouding kunnen behouden. Helaas leidt onze moderne, vaak sedentaire levensstijl tot verstoringen in deze balans, wat resulteert in compensaties en uiteindelijk fysieke klachten. In deze blog duiken we dieper in op hoe dit complexe samenspel werkt, vertrekkend vanuit de voeten en enkels, omhoog door de gewrichten, tot aan de nek.
Voet en enkel: de basis van mobiliteit
De voet-enkelzone vormt letterlijk de basis van ons lichaam en speelt een cruciale rol in onze bewegingen. Deze regio heeft veel mobiliteit nodig om schokken te kunnen absorberen. Bij elke stap vangen de voet en enkel het eerste contact met de grond op, en dit vraagt om soepelheid en beweeglijkheid. De 26 botten, talrijke gewrichten en spieren in de voet maken het mogelijk om ons op verschillende ondergronden aan te passen en schokken te verdelen. Flexibiliteit hier zorgt voor een goede basis voor het hele lichaam.
Wanneer de mobiliteit van de voet of enkel beperkt is, bijvoorbeeld door stijve schoenen, slecht schoeisel of gebrek aan variatie in beweging, kan dit leiden tot een verminderde schokabsorptie. Dit veroorzaakt een kettingreactie die invloed heeft op de gewrichten hogerop in het lichaam, zoals de knieën en heupen.
Knie: stabiliteit boven alles
Een gewricht hoger vinden we de knie, die qua functie fundamenteel anders is dan de enkel. Terwijl de enkel vooral mobiliteit nodig heeft, is de knie eerder een stabiliserend gewricht. De knie kan uitstekend buigen en strekken, en is daarmee perfect geschikt voor activiteiten zoals lopen, zitten en springen. Maar als het aankomt op laterale beweging (zijwaarts bewegen) of roteren, is de knie minder flexibel.
Omdat de knie niet gemaakt is om grote rotaties of zijwaartse bewegingen uit te voeren, kan een beperkte mobiliteit in de voet of heup ervoor zorgen dat de knie deze bewegingen gaat compenseren. Dit kan leiden tot overbelasting en blessures zoals meniscusproblemen of kniebandletsels. Het is daarom cruciaal dat de mobiliteit van de omliggende gewrichten optimaal blijft, zodat de knie haar stabiliserende rol kan behouden.
Heup: een zone van mobiliteit én drukverdeling
De heup is een bijzonder gewricht. Het is verantwoordelijk voor het verdelen van druk tijdens bewegingen en heeft tegelijkertijd veel bewegingsvrijheid nodig. Wat de heup uniek maakt, is de mogelijkheid om in verschillende richtingen te bewegen: buigen, strekken, roteren, lateraal bewegen en wat men noemt “ontkoppelen”, een cruciale functie bij dynamische bewegingen zoals lopen of sporten.
De heup moet soepel blijven om ons lichaam in balans te houden, vooral omdat het direct invloed heeft op de knieën en de lage rug. Een beperkte heupmobiliteit kan leiden tot compensatie in deze zones, wat vaak resulteert in rug- of knieklachten. Het trainen van de heup voor zowel kracht als mobiliteit is dan ook essentieel voor een gezond bewegingspatroon.
Lage rug: stabiliteit in de lumbale zone
De lumbale (lage) rug speelt een stabiliserende rol in het lichaam, net zoals de knie. Hoewel de lumbale wervelkolom goed kan buigen en strekken, en zelfs laterale bewegingen toelaat, is rotatie in deze zone minder gewenst. De lage rug is niet gemaakt voor grote rotaties, en juist wanneer we deze forceren, ontstaan vaak rugklachten of hernia’s. De stabiliteit van de lage rug beschermt ons tegen overmatige belasting tijdens het tillen, dragen of langdurig zitten.
Bij een beperkte mobiliteit in de heup of thoracale wervelkolom, moet de lage rug vaak compenseren door extra te bewegen of stabiliteit op te geven. Dit leidt op lange termijn tot spanningen en pijn in de lumbale zone.
Thoracale wervelkolom: terug naar mobiliteit
In tegenstelling tot de lage rug, moet de thoracale wervelkolom (middenrug) juist veel mobiliteit bevatten. De 12 wervels in dit gebied geven ons de mogelijkheid om vrij te draaien, te buigen en zijwaarts te bewegen. Deze beweeglijkheid is essentieel voor activiteiten zoals ademen, draaien, reiken en bewegen in het dagelijks leven. Wanneer de thoracale wervelkolom beperkt wordt door een slechte houding of te veel zitten, compenseren de lagere en hogere delen van de rug, wat weer leidt tot overbelasting en pijn.
Nek: de balans tussen mobiliteit en stabiliteit
De nek, of cervicale wervelkolom, is het laatste gewricht in deze keten. Het bevat een grote mate van beweeglijkheid, en deze is cruciaal voor het stabiliseren van ons hoofd tijdens beweging. Het hoofd, dat onze hersenen, ogen en het evenwichtsorgaan bevat, moet altijd stabiel blijven terwijl het lichaam in beweging is. Daarom is een soepele nek onmisbaar om een goede balans te houden. Wanneer de nek echter beperkt wordt door spanning of een slechte houding, kunnen hoofdpijn, nekpijn en zelfs duizeligheid optreden.
Het moderne lichaam: compensatie en klachten door eenzijdig bewegen
Helaas gebruiken we ons lichaam tegenwoordig vaak op een verkeerde manier. Door veel zitten, langdurige statische houdingen en een gebrek aan variatie in beweging beperken we de mobiliteit van essentiële zones zoals de voeten, heupen en wervelkolom. Hierdoor moeten de knieën, lage rug en nek onnodig compenseren, wat leidt tot fysieke klachten zoals pijn in de onderrug, knieproblemen of nekspanning.
De sleutel tot een gezond en goed functionerend lichaam is het herstellen van de natuurlijke balans tussen mobiliteit en stabiliteit. Door actief te werken aan de beweeglijkheid van de voet, heup en thoracale wervelkolom, kunnen we ervoor zorgen dat stabiliserende zones zoals de knie, lage rug en nek hun juiste functie behouden en niet hoeven te compenseren.
Conclusie
Ons lichaam is een ingenieus systeem dat perfect in balans is wanneer elke zone zijn eigen rol kan vervullen. Mobiliteit en stabiliteit werken samen om ons soepel, pijnvrij en efficiënt te laten bewegen. Door meer aandacht te besteden aan de mobiliteit van de juiste gewrichten, zoals de voet, heup en thoracale wervelkolom, kunnen we compensatie en klachten in stabiliserende gewrichten zoals de knie, lage rug en nek voorkomen. Dit vraagt om bewust bewegen en een gezonde levensstijl, waarbij we de natuurlijke bewegingsvrijheid van ons lichaam respecteren en herstellen.